Recensie ‘Psychodiagnostiek Van nul tot zes jaar’ door Veronique Erkens
Kenmerkend voor het jonge kind is dat de ontwikkeling in bepaalde perioden sneller en op andere momenten langzamer verloopt. Met dit boek hopen de auteurs de lezer zowel informatie als technieken te verschaffen ter ondersteuning van het complexe proces van de psychologische diagnostiek bij jonge kinderen. Zij bieden een praktische handleiding bij de selectie, afname en interpretatie van psychodiagnostische instrumenten. Ook worden er suggesties gegeven voor de observatie van het handelen van het jonge kind.
Het werken met jonge kinderen vraagt dan ook om speciale vaardigheden en expertise. Het handboek bevat elf hoofdstukken welke zijn geschreven door verschillende experts op het gebied van een of meer ontwikkelingsdomeinen en de psychodiagnostiek bij het jonge kind. Alle hoofdstukken zijn ruim voorzien van praktijkvoorbeelden. Het handboek begint met een drietal inleidende hoofdstukken gevolgd door zeven specifiekere hoofdstukken over verschillende ontwikkelingsdomeinen en het functioneren binnen het gezin. Het boek wordt afgesloten met een beschouwend hoofdstuk met een samenvatting van aandachtspunten voor de diagnostiek van jonge kinderen en een beschrijving van enkele recente ontwikkelingen in de diagnostiek.
Ontwikkeling
Het eerste hoofdstuk bevat een introductie van de psychodiagnostiek voor kinderen van nul tot zes jaar. Aan bod komen onder andere het ontwikkelingsverloop, de verschillende ontwikkelingsdomeinen en het belang van de omgeving voor de ontwikkeling van het jonge kind. Voor een psychodiagnosticus is het immers van belang om te weten op welke leeftijden kinderen een ontwikkelingsmijlpaal behalen. Ingegaan wordt op het diagnostisch proces, met zijn bijbehorende gedragsobservaties en psychodiagnostische testen, als middel om een hulpvraag zo goed mogelijk te kunnen beantwoorden. In hoofdstuk twee wordt stilgestaan bij het diagnostisch interview met ouders. Ouders zijn namelijk de belangrijkste informatiebron als het gaat om het dagelijks functioneren van het kind. Naast de algemene aspecten van zo’n interview wordt aandacht besteed aan de verschillende thema’s welke een rol spelen in de ontwikkeling van het jonge kind. Bij elke ontwikkelingsgebied worden voorbeeldvragen gesteld.
Testgebruik
Hoofdstuk drie staat stil bij het testgebruik bij zeer jonge kinderen en kinderen met beperkingen en de factoren die hierbij een rol spelen. Vervolgens wordt de Bayley-III-NL, een test om het vroegkinderlijke ontwikkelingsniveau in kaart te brengen, besproken. Tenslotte is er aandacht voor testgebruik bij speciale doelgroepen. In hoofdstuk vier staat de intelligentie en intelligentiemetingen bij het jonge kind centraal. Theoretische modellen en diverse intelligentietesten passeren de revue. Hoofdstuk vijf besteedt aandacht aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van het jonge kind. Theorieën, het ontwikkelingsverloop met zijn bedreigingen, evenals diverse instrumenten op het gebied van screening en diagnostiek worden besproken. Hoofdstuk zes gaat over taalontwikkeling en taalstoornissen bij jonge kinderen. In hoofdstuk zeven staat de motorische ontwikkeling centraal met aandacht voor de (bedreigde) ontwikkeling en de meetinstrumenten op dit gebied. Hoofdstuk acht gaat over de vroege leervorderingen. In hoofdstuk negen staan de executieve functies centraal, zowel qua ontwikkeling als qua instrumenten. Hoofdstuk tien besteedt aandacht aan het gezinsfunctioneren. Het laatste hoofdstuk vormt een slotbeschouwing.
Het handboek is praktisch opgezet door aan elk hoofdstuk een thema te koppelen waardoor je makkelijk die informatie opzoekt die je nodig hebt. Tenslotte is het hele boek doorspekt van praktijkvoorbeelden. Al met al een compact en overzichtelijk handboek op het gebied van psychodiagnostiek bij nul tot zesjarigen. Een musthave voor iedereen die zich op het gebied van het jonge kind hiermee bezighoudt.
Psychodiagnostiek van nul tot zes jaar >
Veronique Erkens-Waucomont is klinisch psycholoog en psychotherapeut Kind & Jeugd. Zij is werkzaam als zelfstandige binnen Basic Trust – Psychotherapiepraktijk De Vlinder. Hier behandelt Veronique met name ouders en kinderen waarbij sprake is van hechtings- en traumagerelateerde problematiek.
