Kinderen met Cerebrale Parese zetten hun eerste zelfstandige stapjes vaak later dan leeftijdgenootjes zonder deze aandoening. Een beperkte selectieve motorische aansturing ligt hier vaak aan ten grondslag. Gerichte vroege interventies kunnen de loopkwaliteit verbeteren.
Annike Bekius
Cerebrale Parese (CP) is een houding- en bewegingsstoornis veroorzaakt door een beschadiging van de hersenen voor of tijdens de geboorte of in het eerste levensjaar. Dit uit zich in een vroege wijziging van de aansturing van de spieren door het centrale zenuwstelsel, wat onder andere de loopontwikkeling kan belemmeren.
Aansturing loopspieren
Er bestaan verscheidene behandelingen om de loopkwaliteit te verbeteren, waaronder fysiotherapie, redressiegips en een operatie. De meeste behandelingen worden pas toegepast bij kinderen ouder dan twee jaar. De kritische periode voor vroege interventies is mogelijk al eerder, wanneer het brein van kinderen nog zeer plastisch is. Dit betekent dat het vroeg detecteren van een hoog risico op het ontwikkelen van CP van belang is; nu gebeurt dit gemiddeld rond een leeftijd van twaalf maanden.
Tijdens het lopen is een verfijnde aansturing van een groot aantal spieren vereist. Waarschijnlijk vereenvoudigt het centrale zenuwstelsel dit proces door het aansturen van groepen spieren. Dit noemen we de neuromusculaire aansturing. Analyse van de samenwerking van deze spieren, spiersynergie-analyse, is een mogelijkheid om de mechanismen van de verstoorde loopontwikkeling te ontrafelen. Bij de stapreflex van pasgeborenen is er sprake van twee spiersynergieën en bij peuters, vlak na hun eerste zelfstandige stapjes, vier.
Uit onderzoek blijkt echter dat dit laatste niet geldt voor kinderen met CP in de schoolgaande leeftijd. Ook kan het effect van behandeling mogelijk voorspeld worden.2 De bevindingen van mijn promotieonderzoek bij jongere kinderen suggereren dat vroege hersenbeschadiging resulteert in vroege afwijkingen in de aansturing van de loopspieren, met name van de meest aangedane kant. Dit inzicht draagt bij aan kennis over de mechanismen die ten grondslag liggen aan de verstoorde loopontwikkeling bij kinderen met, of met een hoog risico op CP.
‘Lopen vereist een verfijnde aansturing van een groot aantal spieren’
Krachten bundelen
Spiersynergie-analyse is een veelbelovende objectieve methode voor de vroege detectie van verstoorde neuromusculaire aansturing. Het combineren van deze analyse met spiernetwerkanalyse en gelijktijdige metingen van de hersenactiviteit kunnen in de toekomst een belangrijke stap vormen richting het ontwikkelen van vroege interventies die zich richten op de neurale paden. Overigens impliceren de bevindingen in mijn proefschrift niet direct dat zorgprofessionals vanaf morgen spiersynergie-analyse moeten gebruiken om klinische besluiten te nemen. Wel vormen ze de basis voor vervolgonderzoek. Om een brug te slaan tussen onderzoekers en zorgprofessionals is een constante dialoog en interdisciplinaire samenwerking nodig. Dit kan de invloed van spiersynergie-analyse voor de revalidatie van kinderen met CP verhogen. Samen met andere onderzoekers in het veld moeten we de krachten bundelen om de loopkwaliteit van kinderen met CP te verbeteren.
Dr. Annike Bekius is neurowetenschapper, gepromoveerd aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Momenteel is ze werkzaam als docent Psychobiologie aan de Universiteit van Amsterdam.
De digitale versie van het proefschrift hier te vinden>>
Referenties
- Dominici N, Ivanenko YP, Cappellini G, d’Avella A, Mondì V, Cicchese M, Fabiano A, Silei T, Di Paolo A, Giannini C, Poppele RE, Lacquaniti F. Locomotor primitives in newborn babies and their development. Science 2011;334(6058):997-999.
- Bekius A, Bach MM, van der Krogt MM, de Vries R, Buizer AI, Dominici N. Muscle synergies during walking in children with cerebral palsy: a systematic review. Frontiers in Physiology 2020:632.
Zie ook:
