Kindermishandeling komt bij gezinnen met een eerste generatie achtergrond relatief vaak voor. Des te verontrustender is het dat het toepassen van de meldcode juist bij deze gezinnen stroef verloopt. “Professionele hulp op dit gebied brengt extra uitdagingen met zich mee, met name door de taalbarrière en cultuurverschillen”, geeft PHAROS-onderzoeker Phildy Asamoah aan. “Dit maakt niet alleen het duiden van signalen van kindermishandeling moeilijker, maar ook het bespreken ervan met de ouders. Hier ligt dan ook een geweldige uitdaging voor professionals met een signalerende taak.”
Online aanmelden voor Congres Kindermishandeling bij jonge kinderen
De presentaties van het live congres Kindermishandeling bij baby’s, peuters en kleuters zijn allemaal opgenomen. Het is dus mogelijk om je nog voor de online variant op te geven. Online heb je vanaf 1 november een maand lang de tijd om alle presentaties terug te kijken. Ben je abonnee van het VROEG-magazine dan krijg je een flinke korting.
Naar de congrespagina op de website van Euregionaal Congresburo >
Een en ander komt naar voren uit recent onderzoek dat Phildy samen met collega’s verrichtte. Hieruit blijkt dat het vroegsignaleren van mogelijke kindermishandeling bij nieuwkomersgezinnen extra uitdagend is. “De voornaamste reden lijkt de taalbarrière te zijn. Daardoor kunnen professionals hun onderbuikgevoel onvoldoende overbrengen.” Professionals geven ook aan kennis van andere culturele gebruiken en opvoednormen te ontberen. Verder ontbreekt het regelmatig aan een vertrouwensrelatie met ouders met een andere culturele achtergrond. “Dit alles maakt het lastiger om in gesprek te gaan over signalen.”
Extra barrières
Door de hoge werkdruk in de kinderopvang, het onderwijs en de zorg is er te weinig tijd om nieuwkomersgezinnen extra uitleg te bieden in een gesprek over zorgen van kindermishandeling. “Dit is een knelpunt omdat er juist bij deze gezinnen veel onbekendheid bestaat over de wet- en regelgeving rond kindermishandeling en opvoedondersteuning in Nederland. Ook het opbouwen van een vertrouwensrelatie kost bij deze gezinnen extra tijd.” Gebrek aan cultuursensitieve gespreksvaardigheden bij professionals werkt dit nog eens extra in de hand, concluderen de onderzoekers. “Juist vaardigheden op dit gebied zijn belangrijk om gesprekken over gevoelige onderwerpen te kunnen voeren”, brengt Phildy naar voren. “Ontbreken deze, dan wordt het lastig om met de ouders tot een gesprek te komen waarin ieders perspectief voldoende aan bod komt.”
Bevorderende factoren
De onderzoekers hebben het niet bij deze constateringen gelaten. “We hebben nadrukkelijk ook gekeken hoe deze barrières zijn te slechten”, laat Phildy weten. “Zo denken veel professionals er niet aan dat zij kunnen beschikken over een tolk tijdens de gesprekken over de signalen van kindermishandeling. Het feit dat een tolk niet altijd wordt vergoed werkt eveneens belemmerend om deze in te schakelen voor sommige professionals. Ook kun je denken aan het trainen van professionals in sensitieve gespreksvaardigheden met ouders met een andere culturele achtergrond. Of het toepassen van periodieke intervisie om te kunnen leren van complexe casuïstiek rondom nieuwkomergezinnen.”
Een andere optie is het aantrekken van een goed opgeleide aandachtsfunctionaris die op dit gebied voldoende toegerust is. “Sowieso raad ik aan om je te verdiepen in kennis over culturele opvattingen over opvoeding en kindermishandeling als je met deze gezinnen werkt. Denk daarbij ook aan nauwere samenwerking met andere organisaties die betrokken zijn bij nieuwkomers. Dit helpt om de signalen vanuit verschillende perspectieven te belichten.”
Waardevol hulpmiddel
Professionals die dagelijks met jonge kinderen en gezinnen werken hebben een belangrijke taak om signalen op te pikken als het in een gezin minder goed loopt. “Voorop staat te onderzoeken of er daadwerkelijk iets aan de hand is. Plus tot handelen over te gaan indien blijkt dat er inderdaad iets niet in de haak is. De eerste stappen van de meldcode vormen hiervoor een waardevol hulpmiddel om je eigen gevoel te toetsen en te checken of andere professionals dit ook zien wat jij ziet. Als je werkt met nieuwkomersgezinnen is het daarnaast extra belangrijk dat je je bewust bent van je eigen culturele bagage. Ga dus na hoe dit invloed heeft op je handelen als professional en het oordeel dat jij vormt.”
Verdiepingssessie
Dit interview met Phildy schiet te kort om recht te doen aan alle onderzoeksbevindingen. Daarom hebben we Phildy gevraagd om samen met projectleider Maartje Gardeniers een deelsessie te verzorgen tijdens de tweede editie van het Congres Kindermishandeling bij baby’s, peuters en kleuters. “In deze deelsessie delen wij de inzichten uit onze verkenning naar het toepassen van de meldcode kindermishandeling bij nieuwkomersgezinnen. Ook lichten we oplossingsrichtingen toe. Vervolgens gaan wij met de deelnemers in gesprek over wat zij in hun dagelijkse praktijk tegen komen en wat zij zelf kunnen doen om het onderwerp van kindermishandeling te adresseren bij nieuwkomersgezinnen. Wij richten ons dan met name op professionals uit de jeugdgezondheidszorg, kinderopvang, onderwijs en veilig thuis, maar onze inzichten zullen ook herkenbaar zijn voor medewerkers uit andere sectoren.”
Interview: Vakblad Vroeg
