Gedeelde zorg voor jonge kinderen: aandacht voor drie bijzondere initiatieven vanuit pleegzorgperspectief

Auteur: Klaartje de Vletter

Er zijn veel meningen over pleegzorg; zowel positief als negatief. Karin van de Koppel en Klaartje de Vletter zijn twee bevlogen pleegouders, die praktijkverhalen delen over pleegzorg. Door persoonlijke, vaak anonieme, verhalen te delen willen zij nuances rondom pleegzorg laten zien. Verhalen vertellen die anders meestal niet gedeeld worden. In deze ingezonden bijdrage, laten ze aan de hand van verhalen die ze delen op hun social media kanalen, een licht schijnen op bijzondere vormen van zorg. Zorg voor jonge kinderen waarvan de ouders niet of beperkt beschikbaar zijn. En in dit stuk schenken ze aandacht aan drie mooie initiatieven in de pleegzorg.

Knuffies

Een pleegmoeder uit België, knuffelt eenzame baby’s in een ziekenhuis. Waarom is dat initiatief nodig in de pleegzorg? En hoe komt iemand op het idee om dat te gaan doen.

Initiatiefnemer Ingrid Geudens vertelt dat zij een telefoontje kreeg van de jeugdrechtbank: een pasgeboren baby, zwaar verslaafd geboren, lag alleen in het ziekenhuis. Hij moest afkicken en leed enorm. De verpleegkundigen sloegen alarm: de baby had dringend een zorgfiguur nodig voor warmte, aanraking en geborgenheid.

Ingrid en haar team van het Pleegouderforum (België) kregen enorm veel reacties bij de oproep om deze baby zorg en nabijheid te bieden. Zo ontstond het initiatief Knuffies. Het doel is eenzame baby’s de nabijheid te bieden die cruciaal is voor hun ontwikkeling en het aangaan van relaties nu en in de toekomst. Door baby’s te knuffelen en koesteren help je met elke positieve aanraking een stevigere basis te leggen. Door te knuffelen geef je stap voor stap veiligheid met je hartslag, ademhaling en door oogcontact te maken.

Wanneer ouders zich laten zien, maken de vrijwilligers plaats. Zonder oordeel naar de ouders toe. Baby’s voelen alles, ook stemmingen. Begin daarom ‘opgeruimd’ aan het knuffelmoment en je kunt van levenslange betekenis zijn.

Het is bijzonder om te zien hoe groot de bereidheid van mensen is.

Na het vertellen van dit verhaal meldden mensen zich spontaan aan om vrijwilliger te worden en ontdekten we het Nederlandse initiatief Kroelcare.

Kroelcare

Er zijn situaties waarin een baby alleen in het ziekenhuis ligt, gewoonweg omdat er handen tekort zijn. Dit vertelde Sanne Braber, projectcoördinator van het Kroelcare-team in het Ikaziaziekenhuis in Rotterdam. Ook dit verdient een initiatief in de pleegzorg.

Een medewerkers van Ikazia kroelt met baby pleegzorg initiatief

“Het begon met een verslaafd geboren baby’tje op onze afdeling. Haar moeder kon niet dagelijks aanwezig zijn, wij kwamen tijd en handen tekort om het baby’tje te geven wat er nodig was: aandacht, warmte, vertrouwdheid en geborgenheid. Toen dachten we: hier moeten we wat mee. Zo is Kroelcare ontstaan. We hebben een groep van zo’n 15 enthousiaste vrijwilligers die met veel liefde, rust en aandacht voor de baby’tjes het verschil kunnen maken.”

Kroelcare wordt ingezet wanneer ouders niet de mogelijkheden hebben om dagelijks in het ziekenhuis bij hun kleintje aanwezig te zijn (door bijv. andere kinderen in het gezin of persoonlijke omstandigheden) en het aan netwerk ontbreekt om hen hierin te ondersteunen.

“In Rotterdam komt het helaas regelmatig voor dat er geen of een heel klein netwerk is.

Het kroelen heeft een enorm positief effect op o.a. het stressniveau, de onrust, de temperatuur en de ademhaling. Kortom: het helpt bij het aanpassen aan het leven buiten de baarmoeder. Uiteindelijk kan het zelfs de opnameduur verkorten. Zo hoeft een baby niet hele dagen alleen te liggen en is de moeder ontzorgd.

De Kroelcare vrijwilligers worden met zorg uitgekozen en opgeleid. Het is echt iets anders dan even komen knuffelen. Voor sommige vrijwilligers is twee uur ‘buidelen’ al heel intensief.

We moeten ook goed opletten dat de baby niet door te veel mensen wordt geknuffeld. Soms is het eigen bedje dan veel rustiger. En wanneer een kindje onrustig is of huilt kan begrenzing met bijvoorbeeld een dekentje, voldoende zijn.”

De Beschermde Wieg

“De Beschermde Wieg is een initiatief dat moeders ondersteunt bij onbedoelde zwangerschap. We bieden goede prenatale zorg en als laatste redmiddel bieden we vondelingenkamers aan, om te voorkomen dat baby’s op een onveilige plek te vondeling worden gelegd. Als een moeder het voornemen heeft om afstand te doen van haar baby, is er op korte termijn altijd plek bij een crisispleegouder. Mijn ervaring is dat daar geen tekort aan is,” vertelde Kitty Nusteling van Stichting Beschermde Wieg.

“Er zijn allerlei redenen waarom een moeder niet voor haar baby kan of wil zorgen. Er kan geweld in het netwerk zijn, of er spelen praktische problemen als armoede of ontbrekende woonruimte. Dan helpen we de situatie zodanig te verbeteren, dat de moeder de zorg wel kan dragen als zij dat wil.

Er kan ook sprake zijn van verslaving en dan is het ook een daad van liefde om de baby in goede handen achter te laten.

Wanneer er afstand wordt gedaan, is er een nauwe samenwerking met de Raad voor de Kinderbescherming en jeugdbescherming waarbij de Beschermde Wieg de moeder (evt. anoniem) begeleidt. Het is uniek dat er zowel voor de ouder(s) als de baby wordt gezorgd.

Wanneer de moeder afstand van haar kindje wil doen, is er een (wettelijke) termijn van drie maanden waarin zij op haar keuze terug mag komen.

In die drie maanden gaat de baby zo snel mogelijk naar een crisispleegouder die de hele dag kan ‘buidelen’ en lichaamswarmte kan geven.

Bij die pleegouders bestaat geen adoptiewens. Wanneer de wens tot afstand doen na drie maanden nog bestaat, wordt er met veel aandacht een goed adoptiegezin gezocht.

Zo kan de moeder in relatieve rust haar voornemen tot afstand overwegen. 60% van hen komt er met goede ondersteuning ook op terug en kan bijvoorbeeld naar een Moederkindhuis gaan, waar zij veilig en begeleid kan wonen met haar kindje.”