Recensie boek Saskia Assenbroek – ‘Heb je mij gezien?’
In dit boek van de hand van Saskia Assenbroek lees je haar kwetsbare verhaal over het verloop van haar postpartum depressie. ‘Heb je mij gezien?’ is een oproep om klachten rond deze vorm van depressie serieus te nemen. Als kinderarts in Den Haag was het een aangename verrassing dit boek tegen te komen. Als zorgverlener krijg je een extra kijkje achter de schermen. Het boek is geschikt voor ervaringsdeskundigen zoals Saskia zelf om herkenning te bieden, maar vooral voor professionals werkzaam in de geboortezorg in de breedste zin van het woord.
Recensent: Anne de Grauw
Saskia beschrijft hoe zij als nieuwe zwangere inwoonster in onze stad komt wonen vanuit een andere gemeente, en hoe zij tegen het einde van haar zwangerschap steeds minder vertrouwen heeft in zichzelf en de zwangerschap. Na de geboorte van haar dochter Alice gaat het snel bergafwaarts.
Je voelt de eenzaamheid
Ondanks dat Alice een gezonde baby lijkt, lukt het Saskia nauwelijks om voor haar te zorgen. Zij ervaart grote en ook oplopende spanningen en schrijft hierover heel eerlijk in een soort dagboekvorm. Als lezer is het daardoor makkelijk haar verhaal te volgen, maar vooral ook om je in te leven. Je voelt de eenzaamheid van Saskia, en als zorgverlener krijg je de neiging om mee te denken in het oplossen daarvan. Saskia beschrijft met verschillende voorbeelden hoe zij zich juist niet geholpen voelde in de oplossingen die zorgverleners boden.
Je bent ziek
Na enkele weken wordt voor haar, en misschien ook wel voor de zorgverleners om haar heen, de ernst van de situatie pas echt duidelijk. ‘Saskia, je bent ziek’ zegt de verpleegkundig specialist van de GGZ. En met de diagnose ‘postpartum depressie’ vallen na 10 weken de puzzelstukjes pas op hun plaats. Het is niet normaal zoals Saskia zich voelt en er is andere en extra psychische begeleiding voor haar nodig.
Verhelderend inkijkje
In de daaropvolgende periode beschrijft Saskia hoe zij langzaam opkrabbelt vanuit de donkerte van haar depressie, en met name welke factoren en personen hebben bijgedragen aan haar herstel. Als zorgverlener krijg je een extra kijkje achter de schermen. Saskia vertelt verder waar het consult in de spreekkamer meestal ophoudt. Hoe gaat het thuiskomen na zo’n consult? Hoe lukt het met dagelijks huishoudelijke taken? Hoe verloopt de relatie tussen beide ouders en welke rol is er voor opa’s en oma’s van Alice in de zorg voor haar moeder? Doordat ook Djay, de man van Saskia en de vader van Alice, kleine notities aan het dagboek toevoegt krijg je nog een extra inkijkje in het systeem.
Handreikingen
Je voelt in de loop van de maanden meer luchtigheid terugkomen in het gezin, en had hen toegewenst dat dit eerder mogelijk was geweest. Saskia zelf geeft hiervoor handreikingen: wat heeft ze gemist en wat had anders gemoeten.
Extra waardevol is het dat de persoonlijke getuigenissen van Saskia worden gevolgd door bijdragen van 12 collega’s in de geboortezorg die ieder vanuit hun eigen expertise een terugblik geven op de casus, en vooral ook onderbouwde informatie verstrekken over de achtergrond en theoretische kaders van een postpartum depressie en de huidige stand van zaken in ons land. Hierdoor wordt het boek naast een persoonlijk verhaal ook een naslagwerk en biedt het handreikingen om meer diepgang aan de casus te geven. De verdiepende bijdragen van de experts geven eveneens handreikingen om kennis te verbreden over de problematiek uit de casus. Het is fijn om de theoretische achtergronden en kaders te kennen.
Patiënt écht zien
Het boek is gemakkelijk en toegankelijk leesbaar. Zeker het eerste gedeelte dat Saskia vanuit de ‘ik-persoon’ beschrijft, leest als een roman. Het is echter geen fictie wat hier beschreven wordt. Als je je hier als lezer steeds bewust van bent, voelt het dagboek of de terugblik soms ‘zwaar’. Ik heb het dan ook niet in één keer uitgelezen maar gefaseerd.
Door het boek in zijn geheel te lezen vormt het een compleet beeld van zowel de beleving van de patiënt/cliënt als welke richtlijnen, evidence en (be-)handel mogelijkheden er zijn om haar te bieden. Daarnaast kan het wellicht steun geven als partners of naasten van een patiënt met een postpartum depressie op zoek zijn naar herkenning. Zo zou het ook als lotgenotencontact kunnen fungeren.
Voor mij is het verhaal van Saskia een reminder om extra alert te zijn in mijn spreekkamer op de signalen van zwangere moeders en pas bevallen vrouwen. Ik heb mijzelf dan ook regelmatig nog een keer extra de vraag gesteld waar Saskia’s boek om draait: ‘Heb ik de patiënt écht gezien?’.
Opbouw boek
Het eerste deel van het boek bestaat uit 12 hoofdstukken waarin Saskia beschrijft hoe zij het laatste gedeelte van haar zwangerschap en de eerste maanden na de bevalling heeft beleefd. Het tweede gedeelte van het boek bestaat opnieuw uit 12 hoofdstukken met verschillende bijdragen van experts op deelgebieden binnen de zorg voor vrouwen met een postnatale depressie. Het boek is onderbouwd met aanvullende literatuur die achterin is terug te vinden.
Anne de Grauw is kinderarts en neonatoloog. Zij werkt in het Juliana Kinderziekenhuis, onderdeel van het HagaZiekenuis in Den Haag. Hier is zij ook verbonden aan de Integrale Gezinspoli en Neonatale Nazorgpoli. Deze polikliniek wil zorgen voor een stevige verbinding van het medisch en sociale domein door o.a. een intensieve samenwerking met het Centrum voor Jeugd en Gezin in de stad.
